* * * * * * * * * * * * * * * ** * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * ** * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * *
Σελίδες για την ζωή και το συγγραφικό έργο του Αρκά συγγραφέα ΓΙΑΝΝΗ ΠΑΝΟΥ (Παναγιωτόπουλου Τρίπολη 1943-Αθήνα 1998) // της εφημερίδας "Αρκαδικό Βήμα"
* * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * * ** * * *

Κυριακή 23 Νοεμβρίου 2014

Πάνος Θεοδωρίδης: Για τον Γιάννη Πάνου

Γιάννης Πάνου
Γνωριμία
Τη «Βιβλιοθήκη» την άνοιξαν ο Γιώργος Παλιαδέλης και ο Γιάννης Σολακίδης. Σύντομα μαζί τους, η Νόρα Αναγνωστάκη, ως συνεταίρος και ο Μανόλης Αναγνωστάκης, στο γραφείο εμπρός δεξιά. Αυτά, το 1970 και 1971. Ο Γιάννης Παναγιωτόπουλος (η Γιάννης Πάνου) πήρε το μεράδι των ιδρυτών. Μπήκα μια μέρα φουριόζος και τον είδα πρώτη φορά. Ευγενής, σοβαρός, βαθύφωνος. 
Κωστάκης
Ο Κωστάκης ήταν ο γιός της Ρούλας Πατεράκη απο τον πρώτο της γάμο. Ο Γιάννης τον λάτρευε και τον φρόντιζε. Ο Γιάννης ήταν ενωμένος με τη Ρούλα. Κανένας δεν το ονομάτιζε, αλλά τους έδενε βαθύς ερωτισμός.
Δημητρώφ
Όταν γνώρισα τον Δημήτρη Αστερίου ή Δημητρώφ και αρχίσαμε την ανάλυση των μαρξιστών συγγραφέων επί έτη πολλά, οι  θερμές συστάσεις γιά τις γνώσεις και την υπερκινητικότητά του έγιναν απο τον Γιάννη. Τότε κατάλαβα πως είχε παίξει σπουδαίο ρόλο στα φοιτητικά πριν τη δικτατορία. Δεν έβγαζε άχνα γι αυτά. Ποτέ δεν ανέφερε λεξη για ποιόν λογο παράτησε το Πολυτεχνείο.
Αλιάκμων
Μαθαίνοντας ότι ετοίμαζα περιοδεία αρχαιογνωστική και ανίχνευσης εμφυλίων πληγών αναπλέοντας τον Αλιάκμονα, παρακάλεσε τον Μανόλη και την επαύριο, εκείνος μου έφερε πολυ υλικό απο έντυπα, πολυγραφημένα κείμενα και ιδιόγραφα γιά τα έτη 1943-1949. Επέστρεψα τα πάντα πριν την αναχώρηση.
Ευστράτιος
Μαθαίνοντας ότι αποτύπωνα με μπλοκάκι αγιορείτικα μνημεία, μου περιέγραψε ζωντανά τις εμπειρίες του απο τον Ευστράτιο Διονυσιάτη και θερμά συνηγόρησε να τον επισκεφθώ. Αρκεί να πήγαινα ρεγάλο ένα ούζο, ένα μπράντι καλύτερα. Πήγαμε το 1976 με τον Κώστα Προγκιδη και ο γέροντας μας δέχτηκε αυταρχικά και σεμνά, ως έπρεπε σε κάτοικο ενός ορόφου της μονής, ακόμη ήταν ιδιόρρυθμη, ώσπου του έδωσα χαιρετίσματα από τον Γιάννη. Το τι είπαμε και τι δεν κρύψαμε, θα μπορούσε να ξαναγράψει την ιστορία της μισής δεξιάς στην Ελλάδα.
Κατοικίες
Σε τρία σπίτια τον  είδα. Στα Διώροφα της Καλαμαριάς, στην πλατεία του πάρκου Κρήτης και σε ένα σπιτάκι που αγόρασαν στην άκρη του χωρίου Σωτήρος της Θάσου, που ποτέ δεν κατάφεραν να συμμαζέψουν. Μετά έφυγαν Αθήνα, κατά το 1986/7 και δεν ξέρω κανένα σπίτι τους.
Σύγγαμβροι
Στο Σωτήρος είχε σπίτι ο Νίκος Γαρέφης, εξίσου ψηλός με τον Γιάννη και με γιγαντικά χαρακτηριστικά. Συμβίωναν με δύο αδελφές, την Μήνα και την Ρούλα Πατεράκη. Μεταξύ τους έπεφτε σαρκασμός, πλάκες και το κοροϊδιλίκι της αρκούδας,για τα πάντα, καθώς αμφότεροι απέφευγαν το βροντερό γέλιο και ό,τι αστείο έλεγαν, το έπρατταν σοβαροί ωσάν βίσωνες. Αυτή είναι μιά σπάνια ιδιότητα των πράγματι πλακατζήδων ,ένας μπαστερκητονισμός.
Αναγνώστης
Διάβαζε τακτικά, ανασύροντας ένα ντοσιέ στην τρίχα, απο τον «Δημήτριο» που βγήκε στην αγορά ως «Απο το στόμα της παλιάς Ρέμινγκτον». Ήταν και θαυμάσιος ακροατής.
Αυτοκίνητο
Μιά μέρα αγόρασε αυτοκίνητο, ένα δίχρονο Ανατολικής Γερμανίας. Μετά θα έπαιρνε δίπλωμα και θα πηγαίναμε εκδρομές. Αντ΄αυτού, γρήγορα το πούλησε.
Λαλάκος
Ο αρχιτέκτων Λαλάκος Παπαδήμας που έμενε σε μεσοπολεμικό σπίτι που το χώριζε ένας δρόμος απο τα Κονιορδέικα, έβαλε τα χρήματα και βγήκε ηΡέμινγκτον απο τις δήθεν εκδόσεις Τρίλοφος.
Φίλοι
Ενώ έγραφα τα παραπάνω, σημάδευα τους φίλους και τις παρέες που εγνώριζα εξ αιτίας του, ή συμμετείχα ως μέλος. Στον αριθμό εβδομήντα, σταμάτησα, βέβαιος πως ξέχασα τους μισούς.
Αποχαιρετισμός
Remington
Θεσσαλονίκη, 16.10.1998
Εκοιμήθη ο Γιάννης Πάνου, συγγραφέας,με πανσελήνειο βλέμμα, υψηλόσωμος,μειλίχιος και βαθύφωνος ,με μιά μεγάλη γενειάδα που τον απέκοπτε από τον κόσμο των ηλιθίων, όπου κατανάλωσε το πολύτιμό του πνεύμα.
Τον γνώρισα στη «Βιβλιοθήκη», τον καιρό του Αναγνωστάκη, του Λαλάκου, του πρώτου Τράμ. Ήταν έμπειρος και στοχαστικός άνθρωπος, ερωτευμένος παράφορα με την Ρούλα Πατεράκη. Καθώς η παρέα μας ανοιγόταν με αυτοσχέδια Κον Τίκι στους ωκεανούς του πνεύματος και οι μελλοντικοί επικριτές μας τέλειωναν το δημοτικό, υπήρχε ακόμη στη Θεσσαλονίκη χώρος γιά να διαβάζεις ποιήματα στους φίλους, να μελαγχολείς με τις ατυχίες τους, να εμπνέεσαι από τα όνειρά τους.
Η πειραματική σκηνή της Τέχνης,το βιβλιοπωλείο και αργότερα η επιθεώρηση δραματικής Τέχνης,μαζί με τις διαδοχικές του εγκατοικήσεις στην Κρήτης και στην Καλαμαριά, ήταν τα μέρη όπου ο Γιάννης Πάνου έζησε στη Θεσσαλονίκη. Ολόκληρη την άχαρη και στιφή δεκαετία του εβδομήντα ,όπου ακόμη και οι τραμπούκοι διατηρούσαν μιά σεβαστική επετηρίδα στις  απειλές τους. Ο Γιάννης ήταν ήδη ένας θρύλος από την εποχή του 1-1-4.
Περάσαμε πολλά μαζί,που έσβησαν και λυώσανε από τον ζωντανό κόσμο. Έμειναν εικόνες, κινήσεις και νεύματα,που μου άφησαν μιά εικαστική προρραφαηλιτισμού.Μερακλής μάγειρας, απίστευτα οργανωτικός,με κριτική συνείδηση που έφτανε στην εύγλωττη σιωπή, στοργικός πατέρας και ιδανικός σύντροφος μιάς βαθύστροφης και άκρως σημαντικής γυναίκας που έστεκε εύθρυπτη και ατλαζένια μπροστά στην πλεκτάνη της τέχνης.
Στο τέλος της μέρας μας έβαζε κονιάκ και μας διάβαζε το εργόχειρό του. Ήταν υπομονετικός τεχνίτης,διόρθωνε συχνά τον εαυτό του και με τον τρόπο του διόρθωνε και τους άλλους. Μετά τον πήρε η Αθήνα και οι μελαγχολικοί ορίζοντες. Μάθαινα πώς ζούσε κι όταν έμαθα ότι θα πέθαινε ,έκλεισα ακόμη ένα δωμάτιο, παράτησα ακόμη μιά βραγιά, στο φαντασιώδες πλήν υπαρκτό κτήμα της ζωής μου που ξεκίνησε ως παράδεισος και καταλήγει οσημέραι σε κτήμα του καραγκιόζη.
Δυό βιβλία, πέντε ίσως τυπωμένα κείμενα, ζωή σημαδεμένη από θεατρικές παραγωγές. Κανένας δεν θα τον ξαναδεί και γνώρισε λίγους ανθρώπους. Η τέχνη του ,λαμπερή, με σκοτεινές ερωτήσεις, απαιτεί ζοφώδη κόπο γιά να την προσεγγίσεις. Θυμάμαι που κηδέψαμε τον Αγγελο Καλογερόπουλο ,πρωτομαγιά του 1976 στη Νέα Παναγία. Ποιός θυμάται σώματα που δεν είδε; ποιός διαβάζει κείμενα που δεν έγραψε; η πρώτη μου γραφομηχανή ήταν μιά Remington. Γαλάζια. Τη μέρα που την πούλησα γιά να πληρώσουμε το ρεύμα ή κάποιο χρέος στην πόκα, σ΄ενα μαγαζί στην Αριστοτέλους, πέρασα από τον Γιάννη και του το είπα. Μελαγχόλησε.Ο εταίρος στα 18 κείμενα, ο συντάκτης ελευθερόφρονος φοιτητικού εντύπου, ο βιβλιολάτρης και βιβλιοφάγος, ο μεγάλος μου αδελφός, άντεχε  του κόσμου τις στερήσεις, αλλ΄όχι και την αφλογιστία των δακτύλων.
Ο Γιάννης Πάνου εκοιμήθη.Το πραγματικό του όνομα ήταν Γιάννης Παναγιωτόπουλος και πρόγονός του ο μακεδονομάχος καπετάν Φούφας. Ευεργέτησε τους φίλους του, σακατεύτηκε εσωτερικά από την αριστερή του ιδεολογία και θα πετάει, γιά όποιον ενδιαφέρεται, τα πρώτα χρόνια του άλλου αιώνα, πάνω από τις γειτονιές που έζησε, θα νοιάζεται και θα προσέχει τη Ρούλα Πατεράκη και η σκιά του,στα δύσκολα χρόνια της λησμονιάς και της λησμοσύνης, θα καλύπτει τους προσερχομένους στον νεκρόδειπνο των ημερών.
Varia
Για τον Γιάννη έγραψα μιά  παρουσίαση πριν κυκλοφορήσει η Ρέμινγκτον, μια ανάλυση της Ιστορίας των Μεταμορφώσεων, ενώ τον μνημονεύω στον «Χαμαιδράκοντα» και σε ένα εμπιστευτικό e-mail προς τον Μανόλη Σαββίδη ενόσω ήμουν στην Κέρκυρα.


Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου